YerdenYüksek
Member
Avrupa’nın güneydoğu köşesinde gizlenmiş Moldova’nın kışları gri ve sert olabilir, ancak Ukrayna sınırından gelen yol, bir umut kurdelesi gibi kıraç, kahverengi tepelerden geçer.
Ukrayna’nın Donetsk bölgesinden gelen Larysa için, sessiz kırlar güvenlik demektir. Bu, sürekli topçu ateşinden, sirenlerin ve insansız hava araçlarının ulumalarından, sığınağa hücumdan, savaşın karanlığından, soğuğundan, pis kokusundan ve pisliğinden bir mola anlamına gelir. Terör bir kenara bırakılabilir ve hayat yeniden başlayabilir.
Larysa, küçük Palanca kasabasının dışındaki Uluslararası Göç Örgütü (IOM) istasyonuna gitmek üzere sınırdan otobüsten inerken, hasta kızıyla birlikte üç gün süren 2 bin kilometrelik bir yolculuğun ardından Donetsk bölgesinden ayrıldı.
Donetsk’ten Larysa Kirilenko ve kızı, Bükreş’e giderken bir ara istasyonda bir şeyler atıştırıyorlar.
“Anne, yarın uyanacak mıyız?”
Sohbeti, savaşın cehenneminden yeni çıkmış herkes gibi, gelgitli. Torrentler sessizlikleri, boğulmuş gözyaşlarını ve çok ham olan anıları takip eder. Önce inançsızlık, sonra rahatlama. Ama şimdiden bir sonraki hamlesini, Romanya’yı planlıyor.
“Bükreş’e vardığımda başvurmak, iş bulmak, konut bulmak istiyorum” diyor. “En önemlisi ateş olmaması, sessiz olması ve çocuğunuzun ‘anne yarın uyanacak mıyız?’”
Larysa ve kızı, IOM ve diğer kurumlar tarafından yönetilen bir çadırın etrafında toplanmış birkaç düzine kişiden ikisi. Otobüs, Romanya’nın başkentine 10 saatlik bir yürüyüş için ayrılmadan önce, sıcak bir yemek, sağlık kontrolü, önümüzdeki günler ve haftalar için bilgi ve hatta duş için zaman var.
IOM’nin Moldova’daki Misyon Şefi Lars Johan Lonnback, “Rus işgalinin hemen ardından, Şubat ayının sonunda buraya ilk geldiğimizde, sınırda tam bir kaos vardı” diye anımsıyor. “Gıda, barınak, tıbbi bakım ve rehberliğe ek olarak ulaşıma da çok büyük ihtiyaç olduğunu hemen anladık. İyi niyetli gönüllüler geldi ve savunmasız aileleri – unutmayın, geride erkeklerini savaşmak için bırakmışlar – Portekiz, Norveç ve İtalya’ya götürmeyi teklif ettiler. Tamamen düzensizdi ve her zaman insanların en savunmasız olduğu zamanlarda ortaya çıkan tacirler için bir rüya senaryosuydu.”
Bükreş Otobüs Bileti
Lonnback, sınırı geçen binlerce insanın Moldova’nın kıt kaynakları üzerinde büyük bir baskı yaratarak sosyal bir kriz riskine gireceğini de fazlasıyla açıktı. IOM, Moldova makamları ve Birleşmiş Milletler Mülteci Ajansı (BMMYK) ile işbirliği içinde ihtiyaçları değerlendirdi ve çözümler aradı. Ortaklar, hızla sınır bölgesini rahatlatan, savunmasız kişileri koruyan ve toplu yardım çabalarına bir dizi hizmet ekleyen özel bir otobüs servisi kurdu.
Aynı şekilde IOM, engelliler, yaşlılar ve yatalak insanlar da dahil olmak üzere, insanların, özellikle de en yoksun durumda olanların, Avrupa Birliği ülkelerine hava yoluyla ulaşmalarına yardımcı olmuştur. Bugüne kadar 15.000’den fazla insan IOM desteğiyle Avrupa Birliği’ne otobüs ve uçakla girdi. Lonnback, bunun zaten yoksulluk ve sosyal gerilimlerle boğuşan Moldova’da zor bir durumdan kaçınmaya yardımcı olduğunu söylüyor.
“En önemli şey, uluslararası toplumun Moldova’ya mümkün olan her şekilde yardım etmeye devam etmesidir” diyor. “Gördük ki, Ukraynalılar gururlu ve dayanıklıdır ve evlerini gerçekten terk etmek istemezler. Ancak altyapıya yönelik saldırılar arttıkça ve kar biriktikçe, yaşamak giderek zorlaşıyor., sadece var ol. Esnek ve duyarlı bir sistem kurduk ve çok sayıda insanın tekrar Ukrayna’dan kaçması durumunda sistemi büyütebiliriz.”
Moldova üzerinden Ukrayna’dan kaçanların yaklaşık yüzde 10’u ülkede kalmaya karar verdi. Kalanların çoğu sınıra nispeten yakın kasabalardan geldi; Moldova’da aile ve arkadaşlara sahip olmak; veya herhangi bir savaştaki insanlar gibi anavatanlarına yakın kalmak isterler.
Dört kuşak köklerinden söküldü
Moldova’ya 40 kilometre uzaklıktaki Odessa’dan 60 yaşındaki bir emlakçı olan Svitlana, Kişinev’in yaklaşık bir saat dışında küçük bir evde yaşayan dört kuşak kadının dayanak noktası. Yavaşça, bazen mekanik bir şekilde, gördüğü ve duyduğu dehşeti anlatıyor. Kızı pancar çorbası ve torunu eskiz yaparken annesi sessizce okuyor.
Ama ağlamıyor. Svitlana, üzüntünün zaman ayırmak istemediği bir şey olduğu izlenimini veriyor. Kocası ve damatları cephededir ve işi aileyi tek başına yönetmektir.
Moldova’nın onları insani yardım ve basit bir nezaketle sıcak bir şekilde karşıladığını söylüyor. O ve kızı, yerel iş piyasasında rekabet edebilmek ve becerilerini ev sahibi ülkenin ve kendilerinin yararına kullanabilmek için Romence öğreniyorlar. Aldıkları yardımı takdir etseler de bununla yaşamak istemiyorlar.
IOM’nin Moldova’daki acil durum müdahale koordinatörü Margo Baars, kuruluşun yaklaşımını anlatırken, “Dayanışma yoluyla sürdürülebilirliktir” dedi. “Özellikle insanların bu zorlu kışı atlatmasına yardımcı olmak için geçim kaynağı desteği, küçük işletme hibeleri, eğitim ve geçici barınma desteği sağlıyoruz. Yaptığımız en önemli şeylerden biri psikolojik destek, çünkü insanlar çok şey atlattı ve maddi yardımdan daha fazlasına ihtiyaçları var.”
Anneler, küçük çocuklar ve büyükannelerle birlikte Ukrayna’dan ayrılan yaşlı adamlar. 73 yaşındaki Yurii, ebeveynlerinin 2. Dünya Savaşı hakkında konuştuklarını canlı bir şekilde hatırlıyor ve anavatanında bu kadar çok ölüm ve yıkım göreceğini hiç düşünmemişti. “Korkunç” diyor. “Kurbanlar her gün getiriliyor. Her gün. O kadar çok kurban, o kadar çok acı, o kadar çok insan acı çekiyor.”
Barışçıl ve Ukrayna’daki savaşın içine doğan beş aylık Ivan, annesi Ksenia ile birlikte artık Moldova’da güvende. Ağır hamileyken, Ksenia parça tesirli bombalar yağarken bir mayın tarlasından geçmişti. Düştü, ancak ikisinin de ölümü aldattığı günü hatırlatmak için Ivan’ın üzerinde bir doğum lekesiyle kaçtı.
Ksenia, “Anneliğin tadını sonuna kadar çıkarabilmem için bu savaşın bitmesini istiyorum” diyor. “Sanırım Ivan olmasaydı bu savaşta çıldırırdım. Tüm dehşeti aydınlatan oydu.
Bu soğuk, sefil tarlada, kendi gülümsemesi bir güneş ışını.
Ukrayna’nın Donetsk bölgesinden gelen Larysa için, sessiz kırlar güvenlik demektir. Bu, sürekli topçu ateşinden, sirenlerin ve insansız hava araçlarının ulumalarından, sığınağa hücumdan, savaşın karanlığından, soğuğundan, pis kokusundan ve pisliğinden bir mola anlamına gelir. Terör bir kenara bırakılabilir ve hayat yeniden başlayabilir.
Larysa, küçük Palanca kasabasının dışındaki Uluslararası Göç Örgütü (IOM) istasyonuna gitmek üzere sınırdan otobüsten inerken, hasta kızıyla birlikte üç gün süren 2 bin kilometrelik bir yolculuğun ardından Donetsk bölgesinden ayrıldı.
Donetsk’ten Larysa Kirilenko ve kızı, Bükreş’e giderken bir ara istasyonda bir şeyler atıştırıyorlar.
“Anne, yarın uyanacak mıyız?”
Sohbeti, savaşın cehenneminden yeni çıkmış herkes gibi, gelgitli. Torrentler sessizlikleri, boğulmuş gözyaşlarını ve çok ham olan anıları takip eder. Önce inançsızlık, sonra rahatlama. Ama şimdiden bir sonraki hamlesini, Romanya’yı planlıyor.
“Bükreş’e vardığımda başvurmak, iş bulmak, konut bulmak istiyorum” diyor. “En önemlisi ateş olmaması, sessiz olması ve çocuğunuzun ‘anne yarın uyanacak mıyız?’”
Larysa ve kızı, IOM ve diğer kurumlar tarafından yönetilen bir çadırın etrafında toplanmış birkaç düzine kişiden ikisi. Otobüs, Romanya’nın başkentine 10 saatlik bir yürüyüş için ayrılmadan önce, sıcak bir yemek, sağlık kontrolü, önümüzdeki günler ve haftalar için bilgi ve hatta duş için zaman var.
IOM’nin Moldova’daki Misyon Şefi Lars Johan Lonnback, “Rus işgalinin hemen ardından, Şubat ayının sonunda buraya ilk geldiğimizde, sınırda tam bir kaos vardı” diye anımsıyor. “Gıda, barınak, tıbbi bakım ve rehberliğe ek olarak ulaşıma da çok büyük ihtiyaç olduğunu hemen anladık. İyi niyetli gönüllüler geldi ve savunmasız aileleri – unutmayın, geride erkeklerini savaşmak için bırakmışlar – Portekiz, Norveç ve İtalya’ya götürmeyi teklif ettiler. Tamamen düzensizdi ve her zaman insanların en savunmasız olduğu zamanlarda ortaya çıkan tacirler için bir rüya senaryosuydu.”
Bükreş Otobüs Bileti
Lonnback, sınırı geçen binlerce insanın Moldova’nın kıt kaynakları üzerinde büyük bir baskı yaratarak sosyal bir kriz riskine gireceğini de fazlasıyla açıktı. IOM, Moldova makamları ve Birleşmiş Milletler Mülteci Ajansı (BMMYK) ile işbirliği içinde ihtiyaçları değerlendirdi ve çözümler aradı. Ortaklar, hızla sınır bölgesini rahatlatan, savunmasız kişileri koruyan ve toplu yardım çabalarına bir dizi hizmet ekleyen özel bir otobüs servisi kurdu.
Aynı şekilde IOM, engelliler, yaşlılar ve yatalak insanlar da dahil olmak üzere, insanların, özellikle de en yoksun durumda olanların, Avrupa Birliği ülkelerine hava yoluyla ulaşmalarına yardımcı olmuştur. Bugüne kadar 15.000’den fazla insan IOM desteğiyle Avrupa Birliği’ne otobüs ve uçakla girdi. Lonnback, bunun zaten yoksulluk ve sosyal gerilimlerle boğuşan Moldova’da zor bir durumdan kaçınmaya yardımcı olduğunu söylüyor.
“En önemli şey, uluslararası toplumun Moldova’ya mümkün olan her şekilde yardım etmeye devam etmesidir” diyor. “Gördük ki, Ukraynalılar gururlu ve dayanıklıdır ve evlerini gerçekten terk etmek istemezler. Ancak altyapıya yönelik saldırılar arttıkça ve kar biriktikçe, yaşamak giderek zorlaşıyor., sadece var ol. Esnek ve duyarlı bir sistem kurduk ve çok sayıda insanın tekrar Ukrayna’dan kaçması durumunda sistemi büyütebiliriz.”
Moldova üzerinden Ukrayna’dan kaçanların yaklaşık yüzde 10’u ülkede kalmaya karar verdi. Kalanların çoğu sınıra nispeten yakın kasabalardan geldi; Moldova’da aile ve arkadaşlara sahip olmak; veya herhangi bir savaştaki insanlar gibi anavatanlarına yakın kalmak isterler.
Dört kuşak köklerinden söküldü
Moldova’ya 40 kilometre uzaklıktaki Odessa’dan 60 yaşındaki bir emlakçı olan Svitlana, Kişinev’in yaklaşık bir saat dışında küçük bir evde yaşayan dört kuşak kadının dayanak noktası. Yavaşça, bazen mekanik bir şekilde, gördüğü ve duyduğu dehşeti anlatıyor. Kızı pancar çorbası ve torunu eskiz yaparken annesi sessizce okuyor.
Ama ağlamıyor. Svitlana, üzüntünün zaman ayırmak istemediği bir şey olduğu izlenimini veriyor. Kocası ve damatları cephededir ve işi aileyi tek başına yönetmektir.
Moldova’nın onları insani yardım ve basit bir nezaketle sıcak bir şekilde karşıladığını söylüyor. O ve kızı, yerel iş piyasasında rekabet edebilmek ve becerilerini ev sahibi ülkenin ve kendilerinin yararına kullanabilmek için Romence öğreniyorlar. Aldıkları yardımı takdir etseler de bununla yaşamak istemiyorlar.
IOM’nin Moldova’daki acil durum müdahale koordinatörü Margo Baars, kuruluşun yaklaşımını anlatırken, “Dayanışma yoluyla sürdürülebilirliktir” dedi. “Özellikle insanların bu zorlu kışı atlatmasına yardımcı olmak için geçim kaynağı desteği, küçük işletme hibeleri, eğitim ve geçici barınma desteği sağlıyoruz. Yaptığımız en önemli şeylerden biri psikolojik destek, çünkü insanlar çok şey atlattı ve maddi yardımdan daha fazlasına ihtiyaçları var.”
Anneler, küçük çocuklar ve büyükannelerle birlikte Ukrayna’dan ayrılan yaşlı adamlar. 73 yaşındaki Yurii, ebeveynlerinin 2. Dünya Savaşı hakkında konuştuklarını canlı bir şekilde hatırlıyor ve anavatanında bu kadar çok ölüm ve yıkım göreceğini hiç düşünmemişti. “Korkunç” diyor. “Kurbanlar her gün getiriliyor. Her gün. O kadar çok kurban, o kadar çok acı, o kadar çok insan acı çekiyor.”
Barışçıl ve Ukrayna’daki savaşın içine doğan beş aylık Ivan, annesi Ksenia ile birlikte artık Moldova’da güvende. Ağır hamileyken, Ksenia parça tesirli bombalar yağarken bir mayın tarlasından geçmişti. Düştü, ancak ikisinin de ölümü aldattığı günü hatırlatmak için Ivan’ın üzerinde bir doğum lekesiyle kaçtı.
Ksenia, “Anneliğin tadını sonuna kadar çıkarabilmem için bu savaşın bitmesini istiyorum” diyor. “Sanırım Ivan olmasaydı bu savaşta çıldırırdım. Tüm dehşeti aydınlatan oydu.
Bu soğuk, sefil tarlada, kendi gülümsemesi bir güneş ışını.