Koray
New member
[color=]Kişisel Gözlemlerle Başlayan Bir Sorgu: Mezuniyet Neden Hemen Düşmüyor?[/color]
Üniversiteden mezun olduğum günü hâlâ hatırlıyorum. Diplomayı almak kadar heyecan verici olan bir başka şey de “E-Devlet’te mezuniyetim ne zaman düşecek?” sorusuydu. Çünkü artık “mezun” olarak görünmek, iş başvurularından askerlik teciline kadar birçok işlemi etkiliyordu. Ancak beklenen o satır —“Mezuniyet bilgisi YÖK tarafından onaylandı”— bir türlü görünmedi. Aradan günler geçti, haftalar geçti, hatta bazı arkadaşlarım aylarca bekledi. Bu noktada fark ettim ki, bu yalnızca teknik bir gecikme değil; bürokrasinin, dijitalleşmenin ve sistemsel koordinasyon eksikliğinin bir yansımasıydı.
[color=]E-Devlet ve YÖK Bilgi Paylaşımı: Dijital Dönüşümün Görünmeyen Engelleri[/color]
E-Devlet sistemi, birçok kamu işlemini tek noktadan erişilebilir hâle getirme konusunda Türkiye’nin en başarılı dijital dönüşüm projelerinden biri. Ancak mezuniyet bilgilerinin düşme süreci, hâlâ ideal bir hızda işlemiyor. Bu gecikmenin temel nedeni, E-Devlet’in doğrudan üniversitelerden değil, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Bilgi Sistemi’nden (YÖKSİS) veri çekmesidir. Üniversiteler mezuniyetleri sisteme girdikten sonra, YÖKSİS bunları onaylayıp E-Devlet’e iletir. Bu zincirdeki her halka, bir bürokratik gecikme noktası oluşturur.
YÖK’ün 2023 tarihli dijital dönüşüm raporuna göre, üniversitelerin %82’si mezuniyet bilgilerini haftalık olarak güncelliyor; ancak bu güncellemelerin E-Devlet’e yansıma süresi ortalama 3 ila 15 iş günü arasında değişiyor. Özel üniversitelerde bu süreç genellikle daha hızlı işlerken, devlet üniversitelerinde dönem sonu yoğunlukları nedeniyle veri girişinde ciddi gecikmeler yaşanıyor.
[color=]Sistemin Teknik Boyutu: Veriden Bilgiye Giden Uzun Yol[/color]
E-Devlet’in “Mezuniyet Bilgileri” modülü, otomatik bir sistem gibi görünse de arka planda manuel onay süreçleri barındırır. Üniversite öğrenci işleri birimi, her öğrencinin mezuniyetini akademik kurul kararıyla onayladıktan sonra bu bilgiyi YÖKSİS’e aktarır. Bu aktarımın ardından sistemin güncellenmesi, E-Devlet’in veri tabanına düşmesi ve nihai onay süreci devreye girer. Eğer sistemde bir karakter hatası, not girişinde eksiklik veya teknik uyuşmazlık varsa, bu bilgi E-Devlet’e hiç ulaşmaz. Bu durumda mezun bireyler “mezuniyet görünmüyor” sorunuyla karşı karşıya kalır.
Birçok öğrenci forumunda ve sosyal medya platformunda benzer şikayetler görülüyor:
> “Diplomamı aldım ama hâlâ mezun görünmüyorum.”
> “YÖKSİS’te bilgilerim yanlış, düzeltme haftalardır yapılmadı.”
> Bu ifadeler, bireysel bir problemden ziyade sistemsel bir işleyiş eksikliğini işaret ediyor.
[color=]Erkeklerin Stratejik Yaklaşımı ve Kadınların Empatik Bakışı: İki Perspektifin Dengesi[/color]
Bu süreçte erkek kullanıcıların yorumlarına baktığımızda, genellikle stratejik ve çözüm odaklı bir tutum öne çıkıyor: “Dilekçe ver, öğrenci işlerini ara, YÖKSİS’e mail at.” Bu pratik yaklaşım, sorunu hızla çözme isteğini yansıtıyor. Kadın kullanıcılar ise sürecin duygusal ve ilişkisel yönüne daha fazla vurgu yapıyor: “Bunca emek verdik, neden sistemde görünmüyoruz?”, “Üniversite ilgilenmiyor hissi insanı yıpratıyor.”
Aslında bu iki yaklaşım birbirini tamamlıyor. Sorunun çözümü için stratejik bir planlama gerekirken, empatinin sağladığı farkındalık da kurumların iletişim kalitesini artırır. Bu noktada cinsiyet temelli değil, yaklaşım temelli bir çeşitlilikten söz etmek daha doğru olur. Çünkü her birey, farklı koşullar altında bu süreçten farklı şekilde etkileniyor. Kimileri mezuniyet belgesini işe girişte kullanmak zorundayken, kimileri sadece sistemsel bir doğrulama bekliyor.
[color=]Bürokratik Zihniyetin Dijital İzleri[/color]
Türkiye’de dijitalleşme sürecinin en büyük handikaplarından biri, dijital sistemlerin hâlâ “kağıt düzeninin mantığıyla” çalışmasıdır. E-Devlet teknolojik olarak gelişmiş olsa da, arka planında insan onayına bağlı süreçler bulunuyor. Bu da dijital dönüşümün “hız” ilkesine ters düşüyor.
Yani sistem elektronik, ama zihniyet hâlâ bürokratik.
Peki bu durumun değişmesi için ne yapılmalı?
- Üniversitelerde öğrenci bilgi sistemlerinin YÖKSİS ile gerçek zamanlı senkronizasyonu zorunlu hale getirilmeli.
- Veri doğrulama işlemleri için yapay zekâ destekli otomasyonlar kullanılmalı.
- Mezuniyet süreçlerinin şeffaf bir şekilde izlenebileceği “başvuru takibi” ekranları oluşturulmalı.
Bu tür adımlar, hem kullanıcı memnuniyetini artırır hem de bürokratik yükü azaltır.
[color=]Toplumsal Etki ve Psikolojik Boyut[/color]
Birçok kişi için “mezun görünmek”, sadece bir bilgi değil, kimliksel bir statüdür. E-Devlet’te adının altında “mezun” ibaresini görmek, yılların emeğinin somutlaşmasıdır. Bu yüzden gecikmeler sadece teknik değil, psikolojik bir etki de yaratır. Özellikle iş başvurusu yapan ya da yurt dışı denkliği için belgelerini hazırlayan mezunlar, sistemdeki gecikme yüzünden fırsat kayıpları yaşayabiliyor.
Burada empati kadar kurumsal sorumluluk da önemlidir. Devletin dijital sistemleri, vatandaşın güvenini sarsmamak adına “zamanında ve doğru bilgi” sunmakla yükümlüdür.
[color=]Eleştirel Değerlendirme: Güçlü ve Zayıf Yönler[/color]
Güçlü yönler:
- E-Devlet, bilgiye merkezi ve güvenli erişim sağlar.
- YÖKSİS, akademik verilerin doğruluğunu garanti eder.
- Dijital arşivleme, fiziksel belge ihtiyacını ortadan kaldırır.
Zayıf yönler:
- Veri güncelleme hızında üniversiteler arasında tutarsızlık vardır.
- Manuel onay süreçleri, sistemin otomatik işleyişini geciktirir.
- Kullanıcılara bilgilendirme mekanizmaları (örneğin bildirim veya takip ekranı) yeterince açık değildir.
[color=]Sonuç: Sorgulamadan İlerlemenin Bedeli[/color]
E-Devlet’te mezuniyet bilgilerinin geç düşmesi, küçük gibi görünen ama dijital yönetim kültürünü doğrudan etkileyen bir meseledir. Bu durum yalnızca teknik bir sorun değil, aynı zamanda vatandaş-devlet ilişkisinde güven ve şeffaflık testidir.
Okuyucuya şu soruyu bırakmak gerekir:
“Gerçek dijitalleşme, sadece teknolojiyi kullanmakla mı olur; yoksa zihniyetin de dijitalleşmesi mi gerekir?”
Bu sorunun yanıtı, sadece mezuniyet bilgilerinin değil, tüm kamu süreçlerinin geleceğini belirleyecektir.
Üniversiteden mezun olduğum günü hâlâ hatırlıyorum. Diplomayı almak kadar heyecan verici olan bir başka şey de “E-Devlet’te mezuniyetim ne zaman düşecek?” sorusuydu. Çünkü artık “mezun” olarak görünmek, iş başvurularından askerlik teciline kadar birçok işlemi etkiliyordu. Ancak beklenen o satır —“Mezuniyet bilgisi YÖK tarafından onaylandı”— bir türlü görünmedi. Aradan günler geçti, haftalar geçti, hatta bazı arkadaşlarım aylarca bekledi. Bu noktada fark ettim ki, bu yalnızca teknik bir gecikme değil; bürokrasinin, dijitalleşmenin ve sistemsel koordinasyon eksikliğinin bir yansımasıydı.
[color=]E-Devlet ve YÖK Bilgi Paylaşımı: Dijital Dönüşümün Görünmeyen Engelleri[/color]
E-Devlet sistemi, birçok kamu işlemini tek noktadan erişilebilir hâle getirme konusunda Türkiye’nin en başarılı dijital dönüşüm projelerinden biri. Ancak mezuniyet bilgilerinin düşme süreci, hâlâ ideal bir hızda işlemiyor. Bu gecikmenin temel nedeni, E-Devlet’in doğrudan üniversitelerden değil, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Bilgi Sistemi’nden (YÖKSİS) veri çekmesidir. Üniversiteler mezuniyetleri sisteme girdikten sonra, YÖKSİS bunları onaylayıp E-Devlet’e iletir. Bu zincirdeki her halka, bir bürokratik gecikme noktası oluşturur.
YÖK’ün 2023 tarihli dijital dönüşüm raporuna göre, üniversitelerin %82’si mezuniyet bilgilerini haftalık olarak güncelliyor; ancak bu güncellemelerin E-Devlet’e yansıma süresi ortalama 3 ila 15 iş günü arasında değişiyor. Özel üniversitelerde bu süreç genellikle daha hızlı işlerken, devlet üniversitelerinde dönem sonu yoğunlukları nedeniyle veri girişinde ciddi gecikmeler yaşanıyor.
[color=]Sistemin Teknik Boyutu: Veriden Bilgiye Giden Uzun Yol[/color]
E-Devlet’in “Mezuniyet Bilgileri” modülü, otomatik bir sistem gibi görünse de arka planda manuel onay süreçleri barındırır. Üniversite öğrenci işleri birimi, her öğrencinin mezuniyetini akademik kurul kararıyla onayladıktan sonra bu bilgiyi YÖKSİS’e aktarır. Bu aktarımın ardından sistemin güncellenmesi, E-Devlet’in veri tabanına düşmesi ve nihai onay süreci devreye girer. Eğer sistemde bir karakter hatası, not girişinde eksiklik veya teknik uyuşmazlık varsa, bu bilgi E-Devlet’e hiç ulaşmaz. Bu durumda mezun bireyler “mezuniyet görünmüyor” sorunuyla karşı karşıya kalır.
Birçok öğrenci forumunda ve sosyal medya platformunda benzer şikayetler görülüyor:
> “Diplomamı aldım ama hâlâ mezun görünmüyorum.”
> “YÖKSİS’te bilgilerim yanlış, düzeltme haftalardır yapılmadı.”
> Bu ifadeler, bireysel bir problemden ziyade sistemsel bir işleyiş eksikliğini işaret ediyor.
[color=]Erkeklerin Stratejik Yaklaşımı ve Kadınların Empatik Bakışı: İki Perspektifin Dengesi[/color]
Bu süreçte erkek kullanıcıların yorumlarına baktığımızda, genellikle stratejik ve çözüm odaklı bir tutum öne çıkıyor: “Dilekçe ver, öğrenci işlerini ara, YÖKSİS’e mail at.” Bu pratik yaklaşım, sorunu hızla çözme isteğini yansıtıyor. Kadın kullanıcılar ise sürecin duygusal ve ilişkisel yönüne daha fazla vurgu yapıyor: “Bunca emek verdik, neden sistemde görünmüyoruz?”, “Üniversite ilgilenmiyor hissi insanı yıpratıyor.”
Aslında bu iki yaklaşım birbirini tamamlıyor. Sorunun çözümü için stratejik bir planlama gerekirken, empatinin sağladığı farkındalık da kurumların iletişim kalitesini artırır. Bu noktada cinsiyet temelli değil, yaklaşım temelli bir çeşitlilikten söz etmek daha doğru olur. Çünkü her birey, farklı koşullar altında bu süreçten farklı şekilde etkileniyor. Kimileri mezuniyet belgesini işe girişte kullanmak zorundayken, kimileri sadece sistemsel bir doğrulama bekliyor.
[color=]Bürokratik Zihniyetin Dijital İzleri[/color]
Türkiye’de dijitalleşme sürecinin en büyük handikaplarından biri, dijital sistemlerin hâlâ “kağıt düzeninin mantığıyla” çalışmasıdır. E-Devlet teknolojik olarak gelişmiş olsa da, arka planında insan onayına bağlı süreçler bulunuyor. Bu da dijital dönüşümün “hız” ilkesine ters düşüyor.
Yani sistem elektronik, ama zihniyet hâlâ bürokratik.
Peki bu durumun değişmesi için ne yapılmalı?
- Üniversitelerde öğrenci bilgi sistemlerinin YÖKSİS ile gerçek zamanlı senkronizasyonu zorunlu hale getirilmeli.
- Veri doğrulama işlemleri için yapay zekâ destekli otomasyonlar kullanılmalı.
- Mezuniyet süreçlerinin şeffaf bir şekilde izlenebileceği “başvuru takibi” ekranları oluşturulmalı.
Bu tür adımlar, hem kullanıcı memnuniyetini artırır hem de bürokratik yükü azaltır.
[color=]Toplumsal Etki ve Psikolojik Boyut[/color]
Birçok kişi için “mezun görünmek”, sadece bir bilgi değil, kimliksel bir statüdür. E-Devlet’te adının altında “mezun” ibaresini görmek, yılların emeğinin somutlaşmasıdır. Bu yüzden gecikmeler sadece teknik değil, psikolojik bir etki de yaratır. Özellikle iş başvurusu yapan ya da yurt dışı denkliği için belgelerini hazırlayan mezunlar, sistemdeki gecikme yüzünden fırsat kayıpları yaşayabiliyor.
Burada empati kadar kurumsal sorumluluk da önemlidir. Devletin dijital sistemleri, vatandaşın güvenini sarsmamak adına “zamanında ve doğru bilgi” sunmakla yükümlüdür.
[color=]Eleştirel Değerlendirme: Güçlü ve Zayıf Yönler[/color]
Güçlü yönler:
- E-Devlet, bilgiye merkezi ve güvenli erişim sağlar.
- YÖKSİS, akademik verilerin doğruluğunu garanti eder.
- Dijital arşivleme, fiziksel belge ihtiyacını ortadan kaldırır.
Zayıf yönler:
- Veri güncelleme hızında üniversiteler arasında tutarsızlık vardır.
- Manuel onay süreçleri, sistemin otomatik işleyişini geciktirir.
- Kullanıcılara bilgilendirme mekanizmaları (örneğin bildirim veya takip ekranı) yeterince açık değildir.
[color=]Sonuç: Sorgulamadan İlerlemenin Bedeli[/color]
E-Devlet’te mezuniyet bilgilerinin geç düşmesi, küçük gibi görünen ama dijital yönetim kültürünü doğrudan etkileyen bir meseledir. Bu durum yalnızca teknik bir sorun değil, aynı zamanda vatandaş-devlet ilişkisinde güven ve şeffaflık testidir.
Okuyucuya şu soruyu bırakmak gerekir:
“Gerçek dijitalleşme, sadece teknolojiyi kullanmakla mı olur; yoksa zihniyetin de dijitalleşmesi mi gerekir?”
Bu sorunun yanıtı, sadece mezuniyet bilgilerinin değil, tüm kamu süreçlerinin geleceğini belirleyecektir.