YerdenYüksek
Member
Demans yaygın bir hastalıktır. Henüz tedavi edilebilir değil. Ancak demansı teşvik eden faktörler var. Bunlara dikkat eden herkes örneğin Alzheimer hastalığına yakalanma riskini azaltabilir.
İnsanlar aşınan parçalar yüzünden birbirine karışıyor. Yıllar geçtikçe vücut yıpranır, kemikler kırılganlaşır ve beyin bozulur. Yaşlandıkça unutmanın bir noktada ortaya çıkma olasılığı da artar. Yalnızca Almanya’da şu anda yaklaşık 1,8 milyon kişi demans hastasıdır. Tedavi edilemez. Ancak her birey demansın gelişme olasılığını bir dereceye kadar etkileyebilir veya en azından ilerlemesini yavaşlatabilir. Araştırmalar önlemenin mümkün olduğunu gösteriyor.
Köln Alzheimer Önleme Merkezi başkanı Frank Jessen, “Risk faktörlerini hesaba katan önleyici tedbirlerin, hastalığın ilerlemesi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabileceğini ve bireysel demans riskini azaltabileceğini artık biliyoruz” diyor. “Sağlıklı, aktif bir yaşam tarzının demans gelişme riskinin yüzde 40’ına kadarını oluşturduğu düşünülüyor.”
röportaj
Demansı önleyin
Alzheimer uzmanı Profesör Frank Jessen: Zihinsel olarak formda kalmak için önemli olan şey
17 Ağustos 2023
Alzheimer hastalığı riskini artıran 12 faktör
2020 yılında uluslararası bir araştırma grubu (Lancet Demans ve Önleme Komisyonu), Alzheimer hastalığı riskini artıran on iki risk faktörünü listeledi. Yaşamın erken dönemlerinde buna yetersiz eğitim de dahildir. Orta yaşta işitme kaybı, yüksek tansiyon, travmatik beyin yaralanmaları, zararlı alkol tüketimi ve obezite daha yüksek riskle ilişkilidir. İleri yaşlarda sigara içme, depresyon, sosyal izolasyon, fiziksel hareketsizlik, diyabet ve hava kirliliği görülme olasılığını artırıyor.
Liste epidemiyolojik verilere dayanmaktadır. Greifswald’daki Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi’nden (DZNE) önleme araştırmacısı Jochen René Thyrian, bireye yönelik bir kullanım kılavuzu olarak yalnızca sınırlı kullanıma sahip olduğunu söylüyor. Bir yandan, tüm faktörler etkilenemez; kafa yaralanmalı bir kaza daha sonra düzeltilemez. Öte yandan, bağlantının nasıl ortaya çıktığı her zaman açık değildir: örneğin sosyal geri çekilme demansın bir sonucu olabileceği gibi gelişimine de katkıda bulunabilir.
Thyrian, “Ancak açıkça ve kesin olarak kanıtlanmış faktörler de var ve bunlar etkilenebilir” diyor. Bunlar arasında her şeyden önce sağlıklı beslenme, egzersiz, aşırı kilolu olmamak ve sigara içmemek yer alıyor. Kesinlikle olumlu bir etkisi olan şey bilişsel uyarımdır. Bunlar çapraz bulmacalar veya Sudoku olabilir, ancak bu, okumaktan televizyon izlemeye ve sohbetlere kadar her türlü “kültürel etkileşim” anlamına gelir.
ilaç
Yeni bir Alzheimer ilacı umutları artırıyor – ancak henüz bir atılım değil
12/01/2022
Alzheimer profilaksisi olarak sosyal aktivite
Thyrian, “Alzheimer’ın önlenmesinde giderek daha fazla odaklanılan şey, sosyal aktivite meselesidir” diyor. Corona salgını bunun kanıtını sağladı: Yaşlıların evlerindeki katı Corona kuralları nedeniyle birçok sakinin demansı daha da kötüleşti: “Sosyal aktivitelerin ve duygusal temasların eksikliği, bilişsel performans ve sağlıkta ciddi bir bozulmaya yol açtı.”
Köln uzmanı Jessen özellikle önemli olan üç faktörün altını çiziyor ve aralarındaki bağlantıyı açıklıyor. Bir şey iyi duymaktır. Psikiyatrist “Beynin girdiye ihtiyacı var” diyor. İşitme güçlüğü çekenler daha az girdi alır ve Alzheimer riski daha yüksektir. Görme yeteneğiniz zayıf olduğunda gözlük satın almak da aynı derecede doğal olmalı, dolayısıyla işitme cihazı da olmalıdır.
İkinci nokta ise iyi uykudur. Jessen, kronik uyku bozukluğunun demans riskini artırdığını söylüyor. Uyku sırasında beyinde temizleme işlemleri gerçekleşir. Bu aynı zamanda Alzheimer demansının gelişiminde rol oynayan amiloid plaklarını da parçalayacaktır.
Kafa yaralanmaları söz konusu olduğunda Jessen, bunun sadece araba kazasında olduğu gibi ciddi yaralanmalar olmadığını, aynı zamanda bazı sporlarda meydana gelenler gibi yaygın ve küçük yaralanmalar olduğunu da açıklıyor. Jessen, “Çok sayıda kafa vuruşu ve aynı zamanda boksör antrenmanı yapan profesyonel futbolcularda demans riski daha yüksek” diyor.
Beyin için iyi
Bu yemekler demans hastalarının yaşam kalitesini artırıyor
Demans: Bireysel hastalık riski
Thyrian, risk faktörlerinden kaçınmak demansa karşı koruma sağlayabilir ancak her şeyin istatistiksel olasılıklarla ilgili olduğunu söylüyor. Birey açısından somut sonuçları ise farklı bir konudur, “insan bunun için fazla karmaşıktır.” “Bu karmaşık olayı, net kanıt elde edilebilecek şekilde tasvir eden neredeyse hiçbir çalışma yok.”
Ayrıca bireysel hastalık riski birçok faktörden etkilenir. Ailesel Alzheimer hastalığı gibi demansın yalnızca nadir görülen türleri genetik olarak kalıtsaldır. Thyrian, “Diğer demanslarda genetik nadiren tek tetikleyicidir, ancak yakın akrabalarda da ortaya çıkabilir” diye açıklıyor. Ancak bunun nedeni aile üyelerinin benzer genetik yatkınlıklara sahip olması değildir. Aksine, benzer yaşam tarzları gibi bir sosyal geçmişi paylaşıyorlardı.
Epidemiyolojik açıdan bakıldığında, birçok Alzheimer vakası ve diğer demans türleri aslında risk faktörlerinden kaçınılarak önlenebilir. Bu, bir grup yaşlı insanın iki yıl boyunca fiziksel ve zihinsel eğitimin yanı sıra beslenme ve sağlık tavsiyeleri aldığı Finlandiya’daki Parmak Araştırması tarafından da öneriliyor. Kontrol grubunun aksine araştırmacılar “küçük ama anlamlı olumlu etkiler” gördüler.
Parmak çalışmasından on yıl sonra Agewell araştırması Almanya’daki sonuçları incelemek istiyor. Leipzig Üniversitesi’nden Steffi Riedel-Heller liderliğindeki öncüler, “Çalışma, eğer başarılı olursa, düzenli bakım ortamında uygulamaya yönelik önerilerde bulunulacak şekilde açıkça tasarlandı” diye yazıyor. Leipzig, Greifswald, Münih ve Kiel’de demans riski yüksek olan 1.152 yaşlı kişi çalışmaya alındı. Sonuçların bu yılın sonlarında açıklanması bekleniyor.
kolon
Bir mektup…
… Alzheimer hastası olan kayıp kız kardeşim
13 Ağustos 2023
Almanya’da 1,8 milyon kişi demans hastası
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) tahminlerine göre 2021 yılında Almanya’da 65 yaş üstü yaklaşık 1,8 milyon kişi demans hastasıydı. Bu sayının ne kadar artacağı aynı zamanda risk faktörlerinin popülasyonda nasıl geliştiğine de bağlı. DZNE araştırmacısı Iris Blotenberg ve meslektaşları bunu hesapladı. “Deutsches Ärzteblatt International”da “Hesaplamalarımız yüzde 38’lik bir önleme potansiyeli gösteriyor” diye yazdılar. “Bu, nedensel bir ilişki varsayıldığında, üç demans vakasından birden fazlasının, söz konusu risk faktörlerine kadar izlenebileceği anlamına geliyor.”
Model hesaplamasına göre, etkilenebilecek risk faktörlerini yüzde 15 oranında azaltmak mümkün olsaydı, 2033 yılında beklenen iki milyon hastalık vakasının yaklaşık 138.000’i teorik olarak ertelenebilir veya önlenebilirdi. Yüzde 30’da 265.000 vaka bile olurdu. “Bu rakamlar demansı önlemek için daha fazla çaba gösterilmesinin faydalı olabileceğini açıkça ortaya koyuyor” diyor.
“Sağlıklı yaşa!” Çoğu zaman yaşamın erken evrelerinde sönen bazı insanlar, demansın ilk semptomlarını “beyin koşusu” ve saatlerce Sudoku çözerek gidermeye çalışırlar. Jessen, prensipte bunun doğru olduğunu söylüyor.
Profilaksi, ilk belirtilerin ortaya çıktığı aşamada önem kazanır: hafif hafıza sorunları, yönelimle ilgili başlangıçtaki belirsizlikler, karmaşık görevlerde zorluklar; ancak bağımsızlık henüz bozulmamıştır. Profilaksi uzmanı, “İşten ayrıldıktan sonra bilişsel aktivasyon özellikle önemlidir” diyor.
Sandra Trauner/tpo
dpa
#Konular
İnsanlar aşınan parçalar yüzünden birbirine karışıyor. Yıllar geçtikçe vücut yıpranır, kemikler kırılganlaşır ve beyin bozulur. Yaşlandıkça unutmanın bir noktada ortaya çıkma olasılığı da artar. Yalnızca Almanya’da şu anda yaklaşık 1,8 milyon kişi demans hastasıdır. Tedavi edilemez. Ancak her birey demansın gelişme olasılığını bir dereceye kadar etkileyebilir veya en azından ilerlemesini yavaşlatabilir. Araştırmalar önlemenin mümkün olduğunu gösteriyor.
Köln Alzheimer Önleme Merkezi başkanı Frank Jessen, “Risk faktörlerini hesaba katan önleyici tedbirlerin, hastalığın ilerlemesi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabileceğini ve bireysel demans riskini azaltabileceğini artık biliyoruz” diyor. “Sağlıklı, aktif bir yaşam tarzının demans gelişme riskinin yüzde 40’ına kadarını oluşturduğu düşünülüyor.”
röportaj
Demansı önleyin
Alzheimer uzmanı Profesör Frank Jessen: Zihinsel olarak formda kalmak için önemli olan şey
17 Ağustos 2023
Alzheimer hastalığı riskini artıran 12 faktör
2020 yılında uluslararası bir araştırma grubu (Lancet Demans ve Önleme Komisyonu), Alzheimer hastalığı riskini artıran on iki risk faktörünü listeledi. Yaşamın erken dönemlerinde buna yetersiz eğitim de dahildir. Orta yaşta işitme kaybı, yüksek tansiyon, travmatik beyin yaralanmaları, zararlı alkol tüketimi ve obezite daha yüksek riskle ilişkilidir. İleri yaşlarda sigara içme, depresyon, sosyal izolasyon, fiziksel hareketsizlik, diyabet ve hava kirliliği görülme olasılığını artırıyor.
Liste epidemiyolojik verilere dayanmaktadır. Greifswald’daki Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi’nden (DZNE) önleme araştırmacısı Jochen René Thyrian, bireye yönelik bir kullanım kılavuzu olarak yalnızca sınırlı kullanıma sahip olduğunu söylüyor. Bir yandan, tüm faktörler etkilenemez; kafa yaralanmalı bir kaza daha sonra düzeltilemez. Öte yandan, bağlantının nasıl ortaya çıktığı her zaman açık değildir: örneğin sosyal geri çekilme demansın bir sonucu olabileceği gibi gelişimine de katkıda bulunabilir.
Thyrian, “Ancak açıkça ve kesin olarak kanıtlanmış faktörler de var ve bunlar etkilenebilir” diyor. Bunlar arasında her şeyden önce sağlıklı beslenme, egzersiz, aşırı kilolu olmamak ve sigara içmemek yer alıyor. Kesinlikle olumlu bir etkisi olan şey bilişsel uyarımdır. Bunlar çapraz bulmacalar veya Sudoku olabilir, ancak bu, okumaktan televizyon izlemeye ve sohbetlere kadar her türlü “kültürel etkileşim” anlamına gelir.
ilaç
Yeni bir Alzheimer ilacı umutları artırıyor – ancak henüz bir atılım değil
12/01/2022
Alzheimer profilaksisi olarak sosyal aktivite
Thyrian, “Alzheimer’ın önlenmesinde giderek daha fazla odaklanılan şey, sosyal aktivite meselesidir” diyor. Corona salgını bunun kanıtını sağladı: Yaşlıların evlerindeki katı Corona kuralları nedeniyle birçok sakinin demansı daha da kötüleşti: “Sosyal aktivitelerin ve duygusal temasların eksikliği, bilişsel performans ve sağlıkta ciddi bir bozulmaya yol açtı.”
Köln uzmanı Jessen özellikle önemli olan üç faktörün altını çiziyor ve aralarındaki bağlantıyı açıklıyor. Bir şey iyi duymaktır. Psikiyatrist “Beynin girdiye ihtiyacı var” diyor. İşitme güçlüğü çekenler daha az girdi alır ve Alzheimer riski daha yüksektir. Görme yeteneğiniz zayıf olduğunda gözlük satın almak da aynı derecede doğal olmalı, dolayısıyla işitme cihazı da olmalıdır.
İkinci nokta ise iyi uykudur. Jessen, kronik uyku bozukluğunun demans riskini artırdığını söylüyor. Uyku sırasında beyinde temizleme işlemleri gerçekleşir. Bu aynı zamanda Alzheimer demansının gelişiminde rol oynayan amiloid plaklarını da parçalayacaktır.
Kafa yaralanmaları söz konusu olduğunda Jessen, bunun sadece araba kazasında olduğu gibi ciddi yaralanmalar olmadığını, aynı zamanda bazı sporlarda meydana gelenler gibi yaygın ve küçük yaralanmalar olduğunu da açıklıyor. Jessen, “Çok sayıda kafa vuruşu ve aynı zamanda boksör antrenmanı yapan profesyonel futbolcularda demans riski daha yüksek” diyor.
Beyin için iyi
Bu yemekler demans hastalarının yaşam kalitesini artırıyor
Demans: Bireysel hastalık riski
Thyrian, risk faktörlerinden kaçınmak demansa karşı koruma sağlayabilir ancak her şeyin istatistiksel olasılıklarla ilgili olduğunu söylüyor. Birey açısından somut sonuçları ise farklı bir konudur, “insan bunun için fazla karmaşıktır.” “Bu karmaşık olayı, net kanıt elde edilebilecek şekilde tasvir eden neredeyse hiçbir çalışma yok.”
Ayrıca bireysel hastalık riski birçok faktörden etkilenir. Ailesel Alzheimer hastalığı gibi demansın yalnızca nadir görülen türleri genetik olarak kalıtsaldır. Thyrian, “Diğer demanslarda genetik nadiren tek tetikleyicidir, ancak yakın akrabalarda da ortaya çıkabilir” diye açıklıyor. Ancak bunun nedeni aile üyelerinin benzer genetik yatkınlıklara sahip olması değildir. Aksine, benzer yaşam tarzları gibi bir sosyal geçmişi paylaşıyorlardı.
Epidemiyolojik açıdan bakıldığında, birçok Alzheimer vakası ve diğer demans türleri aslında risk faktörlerinden kaçınılarak önlenebilir. Bu, bir grup yaşlı insanın iki yıl boyunca fiziksel ve zihinsel eğitimin yanı sıra beslenme ve sağlık tavsiyeleri aldığı Finlandiya’daki Parmak Araştırması tarafından da öneriliyor. Kontrol grubunun aksine araştırmacılar “küçük ama anlamlı olumlu etkiler” gördüler.
Parmak çalışmasından on yıl sonra Agewell araştırması Almanya’daki sonuçları incelemek istiyor. Leipzig Üniversitesi’nden Steffi Riedel-Heller liderliğindeki öncüler, “Çalışma, eğer başarılı olursa, düzenli bakım ortamında uygulamaya yönelik önerilerde bulunulacak şekilde açıkça tasarlandı” diye yazıyor. Leipzig, Greifswald, Münih ve Kiel’de demans riski yüksek olan 1.152 yaşlı kişi çalışmaya alındı. Sonuçların bu yılın sonlarında açıklanması bekleniyor.
kolon
Bir mektup…
… Alzheimer hastası olan kayıp kız kardeşim
13 Ağustos 2023
Almanya’da 1,8 milyon kişi demans hastası
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) tahminlerine göre 2021 yılında Almanya’da 65 yaş üstü yaklaşık 1,8 milyon kişi demans hastasıydı. Bu sayının ne kadar artacağı aynı zamanda risk faktörlerinin popülasyonda nasıl geliştiğine de bağlı. DZNE araştırmacısı Iris Blotenberg ve meslektaşları bunu hesapladı. “Deutsches Ärzteblatt International”da “Hesaplamalarımız yüzde 38’lik bir önleme potansiyeli gösteriyor” diye yazdılar. “Bu, nedensel bir ilişki varsayıldığında, üç demans vakasından birden fazlasının, söz konusu risk faktörlerine kadar izlenebileceği anlamına geliyor.”
Model hesaplamasına göre, etkilenebilecek risk faktörlerini yüzde 15 oranında azaltmak mümkün olsaydı, 2033 yılında beklenen iki milyon hastalık vakasının yaklaşık 138.000’i teorik olarak ertelenebilir veya önlenebilirdi. Yüzde 30’da 265.000 vaka bile olurdu. “Bu rakamlar demansı önlemek için daha fazla çaba gösterilmesinin faydalı olabileceğini açıkça ortaya koyuyor” diyor.
“Sağlıklı yaşa!” Çoğu zaman yaşamın erken evrelerinde sönen bazı insanlar, demansın ilk semptomlarını “beyin koşusu” ve saatlerce Sudoku çözerek gidermeye çalışırlar. Jessen, prensipte bunun doğru olduğunu söylüyor.
Profilaksi, ilk belirtilerin ortaya çıktığı aşamada önem kazanır: hafif hafıza sorunları, yönelimle ilgili başlangıçtaki belirsizlikler, karmaşık görevlerde zorluklar; ancak bağımsızlık henüz bozulmamıştır. Profilaksi uzmanı, “İşten ayrıldıktan sonra bilişsel aktivasyon özellikle önemlidir” diyor.
Sandra Trauner/tpo
dpa
#Konular